Borba protiv divljih deponija, ali i davanje prostora za investicije u biogas deo su namera Opštine Nova Crnja da svoju životnu sredinu učini boljom. To je definisano i u Planu razvoja opštine, koji je određen za period od 2022. do 2030. godine.
U njemu su, između ostalog, utvrđeni izvori zagađenja, koji su označeni kao problemi. Oni potiču od antropogenih faktora, a mogu se podeliti na tačkaste i difuzione.
Najznačajniji izvori zagađenja vazduha su: poljoprivreda, industrija, nekontrolisano odlaganje otpada i saobraćaj, dok su najznačajniji izvori zagađenja vode: poljoprivreda, industrija, saobraćaj, divlje deponije i prirodni činioci tla. Definisani su i najznačajniji izvori zagađenja zemljišta: divlje deponije, poljoprivreda,otpadne vode iz industrije i domaćinstava.
- Osnovni problemi iz oblasti zaštite životne sredine svakako su: nedostatak monitoringa, nedostatak strateških dokumenata, nisko razvijena svest o značaju zaštite životne sredine, nepostojanje kanalizacione mreže u naseljima, nepostojanje sistema upravljanja otpadom, nizak stepen prečišćavanja otpadnih tokova u proizvodnim pogonima industije itd – navedeno je u Planu razvoja.
Prisutna je i degradacija zemljišta, a njeni uzroci su: izrazita poljoprivredna delatnost stanovništva, nespostojanje kanalizacione mreže, brojne divlje deponije na površini, kisele kiše, odstustvo kontroleđubrenja zemljišta i doziranja pesticida, i dr.
Šta su rešenja?
Ističe se da je oko industrijskih zona, komunalnih površina, farmi, saobraćajnica i drugo, neophodno formirati zaštitne pojaseve, kao barijere u prometu aerozagađivačau odnosu na okolne sadržaje.
Predlaže se izrada lokalnog registra izvora zagađivanja na teritoriji opštine i uspostavljanje monitoringa vazduha, potom primena savremenog koncepta odlaganja otpada i stočnih leševa, ali i primena zaštitnih mera vazduha tokom istraživanja i eksploatacije mineralnih sirovina, u skladu sa Zakonom o rudarstvu i Zakonom o geološkim istraživanjima.
Kako bi se umanjila degradacija zemljišta neophodno je predizeti brojne mere, poput: redovne kontrole kvaliteta, kontrole đubrenja i doziranja pesticida, sanacija divljih deponija.
Značajnu ulogu igraju i vetrozaštitni pojasevi, koji služe za umanjenje energije vetra koja na površini zemljišta uvek ima negativne efekte. Oni su značajni ne samo da bi štitili saobraćajnice od smetova, već i za zaštitu humusnog sloja zemljišta, koji vetar raznosi i odnosi sa plodnih njiva, kao i zbog sušnih letnjih perioda, jer vetar suši zemlju više nego sunce.
Kada je reč o upravljanju čvrstim otpadom, potrebno je sprečiti njegovo nastajanje i posvetiti se ponovnoj upotrebi i recikliranju.
- Ovo su tri ključne stavke kojima će se posvetiti lokalna samouprava kako bi pravilno uspostavila održivi sistem upravljanja otpadom – navedeno je.
Obnovljivi izvori energije
Opština Nova Crnja uradila je planska dokumenta i predvidela Prostornim planom mogućnost za ulaganje u obnovljive izvore energije na svojoj teritoriji, kojima se takođe doprinosi čuvanju životne sredine i smanjenu zagađenja.
Tako se navodi da opština obiluje obradivom površinom oranica, što je i njen najznačajniji prirodni resurs, a tu su i podzemne vode i geotermalni izvori tople vode.
Geotermalne vode, kao obnovljivi izvor energije, postoje, ali se ne eksploatišu se. Prve zalihe termalne vode nalaze se na dubini od 400 m. Druge zalihe termalne vode nalaze se na dubini od 600 m.
Veoma je kvalitetna iz razloga što sadrži lekovite komponente jod, brom, litijum, silicijum, kao i neke organske materije. Temperatura iznosi 42 stepena Celzijua. Po svojim karakteristikama veoma je slična termalnoj vodi u banji Кanjiža. Termalna voda koja se nalazi na dubini od 1.500 m ima temperature od 80 stepenii mogla bi se koristiti za zagrevanje objekata (plastenici, staklenici).
- Termomineralne vode i njihovo iskorišćenje na području Srpske Crnje treba da budu osnovni zadatak građana i vlasti u opštini Nova Crnja. Bušenjem i aktiviranjem termalnog izvora stekla bi se mogućnost za banjski turizam koji bi bio idealan za ovo područje zbog blizine granice, povoljnog položaja opštine i kulturnog nasleđa po kojem je naša opština prepoznatljiva – ističe se.
Dodaje se da temperatura vode iz termalnog izvora spada u red najkvalitetnijih i dostiže temperaturu do 80 stepeni:
- Ovo daje mogućnost da se iz ovog izvora zagrevavaju domaćinstva kao i plastenici i staklenici za uzgoj poljoprivrednih grana. Takođe, kvalitet vode je idealan za banjski turizam i ribolov (uzgoj mlađi). Idealno rešenje za toplovodnu mrežu je da se kreće ispod saobraćajnica, čime bi svojom toplotom otopljavali puteve u zimskim periodima i gde bi nam putevi bili čisti i suvi tokom čitave zime.
Istraživanje i proizvodnja geotermalne energije je u Srbiji isključivo je povereno javnom preduzeću NIS – Naftagas, u čijoj se svojini nalaze bušotine i koje određuje cene.
Ipak, najveći bionergetski resurs opštine leži u biomasi koja ostaje nakon proizvodnje u ratarstvu i potom se zaorava ili pali, ili biomasi koja se može namenski proizvoditi za bionergetiku.
- Biljna proizvodnja na teritoriji opštine se odvija na 24.800 ha. Ako je poznato da se na jednom hektaru površine od biomase koja ostaje može dobiti energija ekvivalentne nafte 330 do 550 l, u zavisnosti od vrste biomase, to znači da se od ukupne biomase na površini od 24.800 ha može dobiti energija ekvivalentne nafte 8.184.000 do 13.640.000 l – ističe se u Planu razvoja.
Struktura biomase je pogodna za proizvodnju: energetskih briketa, energetskih peleta, biodizela, zemnog gasa iz biogasa dobijenog iz biomase, toplotne energije,električne energije, etanola.
Kada je reč o vetropotencijalu, na osnovu Studije Atlasa vetrova na teritoriji AP Vojvodina, područje opštine se nalazi u zoni povoljnih vetrova (4,0-5,0 m/s) na visinama preko 50 m iznad tla, a naročito 100 m iznad tla, što odgovara savremenim vetroelektranama snaga 2-2,5 MW, gde je eksploatacija energije vetra ekonomski isplativa.
- Ruža vetrova, dobijena na osnovu jednogodišnjih merenja parametara vetra u regionu srednjeg Banata, pokazuje da proizvodnja perspektivnih vetroelektrana u ovom regionu može obezbediti faktor iskorišćenja kapaciteta od preko 30%, što je iznad prosečnog vetroelektrane u Evropi – navedeno je.
Veliki je potencijal i solarnih resursa, jer je suma osunčavanja 1.926 sati godišnje, a radijacija oko 1.300 sati godišnje.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
