Sremski Karlovci su u julu ove godine objavili Lokalni akcioni plan za unapređenje položaja Roma u opštini, koji važi za period od 2022. do 2027. godine.
Kako je naveo predsednik Opštine Sremski Karlovci Aleksandar Saša Stojkečić, romska populacija čini značajnu kategoriju stanovništva u ovom mestu. Romi su u Sremskim Karlovcima još od prošlih vremena, o čemu svedoči činjenica da su stradali tokom Drugog svetskog rata, a podaci govore i da je jedan broj Roma 1942. godine završio svoj život u zloglasnom logoru Jasenovac.
– Romi su kao narod bili mnogo izdržljiviji u odnosu na mržnju i zločine fašističkog režima koji ih je progonio. Uključivanje Roma u savremene tokove života lokalne zajednice kretalo se prethodnih godina u pozitivnom pravcu, mada je njihovo zbližavanje s ostatkom zajednice još uvek veliki izazov, koji čeka svoje uspešno razrešnje – naveo je.
Stavljajući pred sebe cilj da smanji društvenu udaljenost između te dve grupacije stanovništva, Opština Sremski Кarlovci je pristupila izradi novog Lokalnog akcionog plana za unapređenje položaja Roma na svojoj teritoriji.
– Polazeći od toga, pred svima nama nalazi se petogodišnji period i strateški dokument koji pokazuje da ćemo zajedničkim snagama svih društvenih činilaca u našoj jedinici lokalne samouprave popraviti uslove života i položaj Roma. Takođe, cilj nam je da podignemo život Roma na mnogo viši nivo, istovremeno ih približivajući standardima življenja modernog čoveka evropskog kontinenta u 21. veku, dakle prostoru i vremenu kojem ovaj narod, uz čuvanje svojih osobenosti, svakako mora da pripada – istakao je Stojkečić.
U planu se navodi i da je jedan od osnovnih razloga za njegovo donošenje stvaranje uslova na lokalnom nivou za bolju socijalnu uključenost, kao i za smanjenje siromaštva Roma i Romkinja, odnosno stvaranje uslova za pristup ostvarivanju ljudskih prava ove nacionalne zajednice.
Kada je reč o stanovanju, navedeno je, između ostalog, da lokalna samouprava u budućem periodu treba aktivno da radi na tome da se stvore adekvatniji uslovi za stanovanje i nastavi sa sledećim aktivnostima kontunuirano: da se svima omogući pitka voda, da se radi na tome da naselja budu osvetljena javnom rasvetom, da se kvarovi blagovremeno otklanjaju, da se zbog bezbednosti u saobraćaju (posebno dece) postavljaju „ležeći policajci“, uredi saobraćajna infrastruktura, te da svi putevi budu prohodni tokom svih klimatskih promena i vremenskih uslova.
Na temu socijalne zaštite navedeno je da je neophodno da se radi na tome da što veći broj Roma bude informisan o sistemu socijalne zaštite, potom u isti bude i uključen; da se maksimalno pojednostavi procedura i stvori adekvatnija komunikacija sa nadležnim Centrom za socijalni rad; da se kontinuirano obezbeđuju paketi sa humanitarnom pomoći; da se pripadnici romske populacije pravovremeno i tačno obaveštavaju o postojećim konkursima kako bi unapredili svoje uslove življenja; da se kontinuirano radi na ranom razvoju dece kako ne bi zavisila od sistema socijalne zaštite kako bi dostigli nivo adekvatnog i dostojanstvenog sistema življenja.
Kada je reč o zapošljavanju, potrebno je organizovati obuke za pronalaženje posla, raditi na dokvalifikaciji i prekvalifikaciji romskog stanovništva, adekvatnije informisati romsko stanovništvo o novim radnim mestima, stimuliati Rome za pokretanje sopstvenog biznisa i ostvariavnje prava na subvencije, koristiti mere nadležne NSZ adekvatno i u skladu sa potrebama.
Lokalna samouprava spremna je da aktivno radi na tome da se stvore adekvatniji uslovi za obrazovanje te da se nastavi sa sledećim aktivnostima kontunuirano: kreiranje programa za decu radi lakšeg usvajanja školskog gradiva; povećanje dostupnosti defektološko- logopedskih usluga u predškolskom uzrastu radi adekvatnijeg uklapanja u školski sistem; kreiranje programa za odrasle za funkcionalno opismenjavanje i stimulisanje za nastavak školovanja odraslih; rad na veštinama i talentima u cilju smanjenja diskriminacije u školskom okruženju; angažovanje asistenta u nastavi.
Kada je reč o zdravstvenoj zaštiti potrebno je baviti se prevencijom hroničnih nezaraznih bolesti; pravom na zdravstvenu zaštitu bez obzira na ekonomski status; informisanjem mladih roditelja o adekvatnijem standardu kvaliteta čitavih porodica kako bismo negovali zdrave naraštaje; saradnjom vladinog i nevladinog sektora radi adekvatnijeg informisanja o zdravim stilovima života.
Govoreći u kulturi, navedeno je da je neophodno negovanje kulture identiteta; senzibilisanje stanovništva na kulturne sadržaje; kreiranje programa kulture u kojima neposredno učestvuje romska populacije; negovanje romskog jezika; negovanje kulture različitosti i multijezičke pripadnosti.
Pažnja je posvećena i temi zaštite životne sredine. Navedeno je da je od posebnog značaja izgradnja atmosferske kanalizacije, kao i mogućnost uvođenja fekalne kanalizacije radi odvođenja otpadnih voda. Poseban problem zaštite životne sredine predstavljaju divlje deponije čvrstog otpada, a u naselju Roma evidentan je veliki broj pasa koji takođe zahtevaju pažnju, jer predstavljaju potencijalnu opasnost po bezbednost i zdravlje ljudi. U samom naselju neophodno je postaviti kontejnere i kante za prikupljanje smeća što će u svakom slučaju dugotrajnom i upornom akcijom morati dati rezultate na planu izmene navika Roma u pogledu održavanja čistoće koje se svakako ne mogu generalizovati na celokupnu populaciju rukovođenu negativnim presudama o Romima. Paralelno sa tim nužno je pristupiti uređenju postojećih zelenih površina u Romskom naselju i oko njega.
Romi u Sremskim Karlovcima
Кao i na nivou cele Srbije, broj Roma 2011. godine popisom nije adekvatno utvrđen. Prema popisu u Sremskim Кarlovcima živi samo 14 Roma i Romkinja, dok realnost potpuno demantuje ovu brojku.
Prema podacima Romskog udruženja „Кarlovačke zore“ Romi na teritoriji Sremskih Кarlovaca osim u romskom naselju Čerat žive i među opštom populacijom u formalnim naseljenim mestima i ulicama.
Prema podacima te organizacije 181 lice živi u neformalnom naselju, od čega su 70 maloletnih, dok je u integirsanom statusu popisano 50 osoba od čega 14 maloletnih. Na osnovu ovih podataka dolazi se do broja od 231 lica romske nacionalnosti što je više desetina puta od zvaničnog popisnog podatka.
Zajednička karakteristika stanovanja Roma u Sremskim Кarlovcima je loša jer i 50% integrisanih romskih porodica živi u lošim stambenim uslovima, dok je situacija u neleglanom romskom naselju Čerat neadekvatna. U tom naselju 15 kuća je bez struje, vode i uređenog putnog prilaza. Fekalije se izlivaju pored kuća i vodovoda. U naselju je evidentirana i nelegalna deponija koja bi zahtevala hitno uklanjanje u cilju opšte zaštite životne sredine a i prvenstveno zdravlja stanovnika naselja, posebno dece.
Pitanje legalizacije je problem jer od 91 radno sposobnog lica (prema starosti) čak 67 prima socijalnu pomoć, a samo 24 je zaposleno. Samim tim nije moguće vršiti legalizaciju bez posebnog programa za ovu nacionalnu manjinu na ovom lokalitetu.
Foto: https://sremskikarlovci.rs/
