Munjevit razvoj Sombora kao slobodnog i kraljevskog grada tokom 18. i 19. veka doneo je nastanak novog građanskog sloja, koji je imao velike potrebe za obrazovanjem i kulturnim uzdizanjem. Već početkom 18. veka nastaju prve osnovne škole, a 1778. godine Avram Mrazović osnovao je Normu, školu sa tečajevima za obrazovanje srpskih učitelja.
Ipak, građanska klasa je zahtevala više od toga. Godine 1845. osnivaju se prvo mađarska, a zatim i Srpska čitaonica, koja do danas ostaje jedna od najstarijih kulturnih institucija srpskog naroda. Ovaj za to vreme veliki kulturni poduhvat nastao je angažovanjem bogatih Srba, ponajviše činovnika i trgovaca, kao i pozajmicom tadašnje Srpske crkvene opštine. Nova zgrada čitaonice, u kojoj se nalazi i danas, sagrađena je u somborskoj Glavnoj ulici 1882. godine. Dvadeset godina kasnije, predsednik čitaonice postaje veliki srpski pisac i erudita Laza Kostić, čije ime ova ustanova danas nosi.
Paralelno sa razvojem čitaonice, u Somboru nastaje i prva biblioteka. Činovnik i sitni plemić Karlo Bijelicki okuplja čitalački kružok 1856. godine, a tri godine kasnije održava i prvu generalnu skupštinu Udruženja za osnivanje javne opštinske biblioteke, čiji prvi upravnik i bibliotekar ostaje sve do svoje smrti 1878. godine. U prvim decenijama, fond je uglavnom sastavljen od knjiga na nemačkom jeziku, uz tek mali deo na mađarskom, srpskom, latinskom i drugim jezicima.
Do današnjeg dana u Somboru se neguju reči Bijelickog kojima se obratio gradskom Magistratu u nameri da osnuje biblioteku: “Čovečanstvo koje danas živi ne može svome potomstvu ostaviti uzvišeniji, dostojniji i pun blagoslova spomenik sećanja i ne može se u tolikoj meri zadužiti za zahvalnost kao osnivanjem jedne ovakve vlastite biblioteke, koja će gradu služiti na veliku čast”.
I danas Somborska gradska biblioteka, koja nosi ime svog osnivača, služi gradu na čast: uz osnovni fond, ona održava i posebnu biblioteku za decu i mlade, 14 bibliotečkih ogranaka u okolnim selima, legate uglednih Somboraca, a organizuje i brojne književne manifestacije, kulturne događaje i veoma bogatu izdavačku delatnost.
Ipak, činjenica je da danas u 21. veku, biblioteke sve više gube bitku sa široko dostupnim i jednostavnim digitalnim sadržajima. Pored toga, ne treba izgubiti iz vida da javne biblioteke pružaju pristup knjigama i znanju svim građanima, bez obzira na društveni status, te su stoga one jedna od ključnih institucija u demokratskom društvu, služeći da od najranije dobi animiraju decu da uče o svetu oko sebe i postanu odgovorni i informisani građani. Stoga, mnoge biblioteke danas prebacuju svoje resurse u digitalni format, kako bi omogućili što širi i što bolji pristup građanima, kao i održanje svoje osnovne funkcije. Osim osnovne bibliotečke delatnosti, mnoge od njih, a tu svakako spada i somborska biblioteka, organizuju redovne kulturne programe koji služe izgradnji lokalne zajednice. Najzad, ne možemo zanemariti da biblioteke u današnjem haotičnom svetu predstavljaju prijatno i tiho mesto, gde se čovek može osamiti i na nekoliko sati uživati u potrazi za znanjem ili u lepoj književnosti, daleko od sve buke modernog sveta.
“Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva”
