Ako vas put dovede u Rumu, nikako nemojte propustiti da obiđete Crkvu Svetog Duha, u narodu poznatiju kao Grčka crkva, koja se nalazi u centru grada. Pored ovog sakralnog objekta, saznajte koje crkve još ima ovaj sremski grad.
Nikolajevska crkva
Sa velikom verovatnoćom može se pretpostaviti da je Ruma imala crkvu još od najstarijih vremena, jer se 1566. godine, među stanovništvom, pominju i tri sveštenika. Crkva je sigurno bila preteča današnje Nikolajevske crkve, sa istom crkvenom, a time i seoskom slavom. Godine 1731. Pominje se rumski sveštenik Stojan Orlović. Dve godine kasnije, jedan izvor navodi da Ruma ima od ranije svoju crkvu, koja je tada bila iznova patosana, a vernici su oko crkve napravili portu. Polovinom XVIII veka, Crkva je nosila ime Sv. Nikola, verovatno nasleđeno iz starina, a pominje kao drvena sa portom i neograđenim grobljem, “vesma huda i stara”. Današnja crkva je podignuta 1758. godine.
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg
Pošto su tih prvih godina postojanja Nove Rume, njeni pravoslavni stanovnici koristili crkvu Stare Rume, ona je postala pretesna. Zato se naporedo sa zidanjem crkve sv. Nikole od čvrstog materijala, koja je završena 1758. pristupilo i gradnji još jedne crkve u Novoj Rumi za potrebe pravoslavnih rumskih građana. U početku je bilo problema, jer je za mesto nove crkve odabrano staro i pusto pravoslavno groblje, za koje je sreski sudija smatrao da je preblizu katoličke crkve. U taj spor se umešala čak i carica Marija Terezija, koja je presudila u korist gradnje druge pravoslavne crkve u Rumi, tj. Vaznesenske crkve, na mestu gde se i danas nalazi. Crkva je sagrađena 1861. godine. Ikonostas je delo poznatog slikara Stefan Teneckog.
Rimokatolička crkva Uzdizanja Svetog križa
Krajem XVIII veka u Rumi je postojala rimokatolička crkva, na mestu gde se i danas nalazi, ali od drveta, i nedovoljna da primi sve vernike. Bila je bez tornja i ukrasa, jednostavna i skromna, te je više ličila na ambar nego na crkvu. Pored nje se od čerpića i trske, manja nego seljačke kuća, nalazila kuća župnika. Zato je 1813. godine sagrađena nova crkva Uzdizanje Svetog Križa, koja je mogla da primi i do 2.000 vernika, a uz nju i župni dvor za sveštenika.
Crkva je jednobrodna klasicistička građevina, orijentisana u pravcu sever-jug. Predstavu Uzdizanja Svetog Križa, na glavnom oltaru, izveo je Vinsens Dojčer. Bogorodica Imakulata i sv. Ivan Nepomuk, radovi su nepoznatih autora, dok je za oslikavanje sv. Vendalina angažovan Konstantin Pantelić, a za Blagovesti mađarski slikar Peškija.
Crkva Sošestvija Svetog Duha (Svih Svetih ili Grčka crkva)
Treća rumska pravoslavna crkva Svih Svetih se pominje još krajem 18. veka, ali je tada bila izgrađena od čamovih dasaka, “trošna i sklona padu”. Nije poznato gde se tačno nalazila, ali svakako ne na mestu današnje crkve u centru grada. Naime, 80-tih godina XVIII veka, veliki broj pravoslavnih trgovaca je pokupovao kuće u centru varoši. Mnogi od njih su bili grčkog ili cincarskog porekla –
pravoslavne vere. Pomenuta stara crkva, kao i dve nove, bile su podaleko od njihovih domova, te je, kako su se žalili mitropolitu, zimi bilo teško doći do nje, a i za vreme službe su im domovi ostajali prazni i često bivali pokradeni. Mitropolit i Sremska županija su načelno dali dozvolu za gradnju treće nove crkve u centru Rume, ali su onda nastupili problemi, iako je materijal za gradnju skoro bio obezbeđen. Najpre Austro-turski rat, pa obližnja kuga, administrativne prepreke… Zatim su stavljene primedbe da će crkva biti preblizu katoličkoj i da je ne dižu Srbi, već mali broj Grka trgovaca. Na to je usledila peticija 114 uglednih Rumljana, među kojima su i Atanasije Stojković, tada već doktor fizike, Jovan Pantelić, slikar i drugi. Sve je to znatno odložilo gradnju treće pravoslavne crkve u Rumi. Ona je tek polovinom XIX veka stavljena pod krov. Crkva je renovirana 1905. godine, kada je i osvećena.Od tada se zove Sošestvija Svetog Duha. U njoj se nalazi ikonostas, čiji je nacrt uradio bečki arhitekta Herman Bole, a oslikao ga je poznati slikar Uroš Predić.
Izvor: http://rumatourism.com/sr-lat/istorijat-rume-2/
Foto: https://www.perpetuummobile.blog/2017/03/crkva-svetog-duha-u-rumi.html, Ванилица – Сопствено дело, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=68457498
