Grad Kikinda ima bogatu istoriju jer se nalazi na prostoru koji je bogat tragovima starih kultura i civilizacija. Postoje arheološka nalazišta koja svedoče da je na ovom području čovek živeo i pre sedam hiljada godina, ali sa određenim prekidima, u zavisnosti od istorijskih okolnosti koje su pratile živote ljudi.
Kako je Kikinda dobila naziv?
Naziv ovog područja je prvi put zabeležen u 15.veku i tada je glasio Kokenyd i najverovatnije je označavao ime više manjih naselja koja su pripojena pod jedno ime.
Današnji naziv javlja se prvi put 1718. godine u sklopu naziva koji je glasio Gross Kikinda i tada nije obeležavao naselje, već nenaseljen prostor tkz. pustaru. Pridev Gross bio je u zvaničnoj upotrebi do 1947. godine. Etimološko poreklo imena nikada nije do kraja objašnjeno, ali najčešće je vezivano za mađarski naziv za korov-kokeny.
Istorija Kikinde
Prvi podaci o ljudima na ovom području datiraju od pre sedam hiljada godina, međutim ti podaci ne govore o kontinuitetu, pa zato možemo reći da istoriju Kikinde u kontinuitetu možemo ispratiti od pre 250.godina. Prvi, da kažemo stalni naseljenici, bili su Srbi, austrijski graničari koji su granicu štitili od Turaka. Nakon što su Turci izgubili u potpunosti Banat, austrijski graničari su praktično izgubili zanimanje, ali su se ubrzo prilagodili ratarskom načinu života. Par decenija kasnije ovo područje su pored Srba naseljavali i Nemci, Mađari i Jevreji. Bitan podatak u istoriji Kikinde je privilegija od carice Marije Terezije kojom je nastao Velikokikindski privilegovani okrug, posebna feudalna jedinica čije sedište je bila upravo Kikinda. Privilegiju je Kikinda dobila 12. novembra 1774.godine i njome je određeno da u sastavu ovog okruga pored Kikinde bude još devet naselja, a to su: Srpski Krstur, Jozefovo (deo današnjeg Novog Knjaževca), Mokrin, Karlovo (deo današnjeg Novog Miloševa), Bašaid, Vranjevo (deo današnjeg Novog Bečeja), Melenci, Kumane i Taraš.
Stanovnici ovih mesta zahvaljujući ovoj privilegiji su imali određene ekonomske i političke povlastice u okviru austrijske monarhije.
Okrug od deset naseljenih mesta je funkcionisao sa prekidima sve do 1876.godine kada je ukinut. Nakon ukidanja, Kikinda je organizaciono i upravno pripala novoosnovanoj Torontalskoj županiji čije je sedište bilo u današnjem Zrenjaninu. Torontalska županija je obuhvatala skoro čitav Banat, kako srpski deo tako i mađarski i rumunski. Zanimljiv podatak iz ovog perioda je da je Kikinda krajem 19. veka bila najnaseljenije mesto Torontalske županije sa ukupno oko 22 000 stanovnika.
Značajni periodi u istoriji Kikinde
U istoriji Kikinde možemo istači par značajnih perioda ili godina. Prva bitna godina je 1848. kada grad bio jedan od koji su obeležili poznatu bunu Srba u Vojvodini. Tokom ove, a i sledeće godine u gradu su se naizmenično smenjivale srpska i ugarska vlast, uz velike sukobe.
Period od kraja 19.veka do početka Prvog svetskog rata miran i jedan od najpovoljnijih kada se pogleda kompletna istorija Kikinde. Ovaj period je oblažen nagli privredni i urbani razvoj grada. To se ne može reći za razdoblje Drugog svetskog rata. Tokom ovog perioda značajno se promenila etnička struktura grada. Grad ostaje bez mađarskog i jevrejskog stanovništva.
Razdoblje od polovine šezdesetih do polovine osamdesetih godina 20.veka obeleženo je ponovo dinamičnim razvojem koji je definitvno uobličio urbanu dimenziju Kikinde kakva je danas.
